Opšti pregled urina je rutinska laboratorijska analiza. Stručnim izvođenjem ove analize dobija se uvid u stanje bubrega i prisustvo određenih metaboličkih oboljenja. Opšti pregled urina je jedan od osnovnih pregleda koji je potrebno i neophodno obaviti svakom čoveku, jer ima veliki klinički značaj.
Mokraća je proizvod lučenja bubrega, i njom se iz organizma izbacuju krajnji proizvodi metabolizma i niz drugih sastojaka koji se u organizmu nalaze u višku ili mu više nisu potrebni.
Zašto treba uraditi analizu mokraće?
- da bismo postavili dijagnozu određenog oboljenja ( najčešće su to bolesti bubrega i urogenitalnog trakta, mada to mogu biti i metaboličke bolesti i bolesti jetre)
- da bismo pratili tok određenih bolesti
- da bismo pratili efikasnost ili komplikacije primenjene terapije
- da bismo na vreme otkrili oboljenja koja ne prave simptome
Rutinska analiza urina obuhvata:
- procenu fizičkih karakteristika urina
- makroskopske hemijske testove
- mikroskopska ispitivanja
Koja su medicinska stanja kada je obavezno uraditi pregled urina?
- sumnja ili praćenje simptoma ili situacija koje ukazuju na mogućnost infekcije urinarnog trakta
- sumnja ili praćenje neinfektivnih bubrežnih oboljenja, primarnih ili sekundarnih sistemskih oboljenja: reumatskih oboljenja, hipertenzije, intoksikacije u trudnoći ili neželjenih efekata lekova
- sumnja ili praćenje neinfektivnih postbubrežnih bolesti
- slučajno otkrivanje glikozurije
- praćenje samo odabranih pacijenata sa diabetes mellitusom
- otkrivanje ili praćenje odabranih metaboličkih stanja kao što su povraćanje ili dijareja, acidoza ili alkaloza, ketoza ili ponovno formiranje urinarnog kamenca
Koji uzorak urina se koristi za analizu?
- najčešće je potreban prvi jutarnji urin
ovaj uzorak se uzima odmah posle noćnog odmora, a pre doručka ili nekih drugih aktivnosti - drugi jutarnji urin
ovaj uzorak je uriniran 2-4h posle prvog jutarnjeg uzorka i na njegov sastav može uticati prethodno unošenje hrane i tečnosti, kao i kretanje - uzorak urina iz srednjeg mlaza
na ovaj način se smanjuje mogućnost kontaminacije i smanjuje se mogućnost nastanka lažno pozitivnih nalaza na urinokulturi - 24- časovni uzorak
sadrži sve uzorke urina koje su izmokrene u toku 24h. U toku 24h se sakuplja sav urin i konzervira se određenim konzervansom u zavisnosti od analiza koje se vrše. Preporuka je da osoba čija se mokraća sakuplja, ujutru potpuno isprazni bešiku i baci taj urin. Od tog časa, sakuplja se urin tokom celog dana i noći do sledećeg dana ujutru, uključujući i jutarnji urin drugog dana. Posuda za skupljanje 24, časovnog urina mora biti kapaciteta 2-3l, potrebno je zaštititi je od direktnog uticaja svetlosti.
BITNA PREPORUKA:
Posude za skupljanje urina moraju biti čiste. ( U našoj Poliklinici ih možete dobiti besplatno). Poklopac mora da bude dobro zatvoren- kako bi se sprečilo prosipanje, isparavanje i kontaminacija uzorka.
Sastav urina
Naveći deo urina, čak 96% čini voda. Ostalih 4% čine rastvorene supstance, koje potiču iz hrane ili su produkt metabolizma. U urinu se nalaze stalni sastojci- tipično za urin zdrave osobe, ali mogu se naći i sastojci koji su tipični za različita patološka stanja, ili sastojci koji su posledica uzimanja lekova ili otrovnih supstanci
Urin je rastvor soli ( natrijum i kalijum hlorida) i uree ( krajnji produkt metabolizma proteina). Na sastav urina kod zdravih ljudi utiče više faktora: starosno doba, način ishrane, fizička aktivnost i niz drugih spoljnih faktora.
Normalan urin sadrži i nekoliko ćelija krvi i epitelne ćelije urinarnog trakta. Ne sadrži proteine- ili samo vrlo malu količinu. U urinu zdravih osoba ne nalaze se cilindri ( može se naći nekoliko hijalinih).
Kod žena koje doje, u urinu se može naći laktoza.
Kod dužeg gladovanja, u urinu se nalaze ketonska tela.
Glukoza u urinu se nalazi kod obolelih od šećerne bolesti.
Proteini u urinu se nalaze kod bubrežnih oboljenja.
Urinokultura
Pored opšteg pregleda urina, u nekim situacijama je neophodno uraditi i pregled koji se naziva URINOKULTURA sa biogramom i antibiogramom B+AB. Ovaj pregled odnosi se na otkrivanje prisustva i identifikaciju bakterija u mokraći, a zatim i proveru osetljivosti bakterija na antibiotike i nalaženje najboljeg antibiotika za lečenje infekcije.
Cena urinokulture sa biogramom i antibiogramom je 550 din. Potrebno je doneti prvi jutarnji urin, srednji mlaz. Kod nas u laboratoriji možete besplatno dobiti plastične sterilne bočice za uzorkovanje urina. Analize su gotove za tri do četiri radna dana. Laboratorija radi svakog radnog dana od 8h ujutru, i subotom.
Važno je odrediti broj bakterija u datoj količini urina. Broj bakterija veći od 100 000/ml urina izaziva infekciju.
Ukoliko ste koristili antibiotik u terapiji i odmah dali uzorak urina na pregled, moguće je da se u tom uzorku ne nađu bakterije. Iz tog razloga, preporučeno je bar tri dana pauze nakon uzimanja antibiotske terapije.
Takođe, ukoliko pijete velike doze vitamina C ( askorbinske kiseline), to može uticati na usporen razvoj bakterija u urinokulturi.
Diuretici su lekovi koji povećavaju količinu izlučenog urina, pa prevelika količina urina može uticati na to da se dobije prividno smanjena koncentracija bakterija u ispitivanom uzorku urina.
Kod male dece ili beba, uzorak urina se prikuplja pomoću posebnih za to namenjenih sterilnih plastičnih kesica. Ove kesice se pričvršćuju oko dečijih genitalija i čeka se da dete mokri direktno u tu kesicu.
PRIDRUŽITE NAM SE